Tháng 9
Hương lúa chín chạm tiết thu chớm lạnh
Khấp khởi gánh gồng sau ngọn gió heo may
Lấp lánh lời ca mắt ai cũng nắng
Rạ rơm gầy thơm trĩu lòng tay
Câu hát biếc lộc non tươi sau nhiều trận bão
Khúc ru ngân không có những chiếc lá tơi bời
Trầu cánh phượng không têm nỗi bơ phờ mất ngủ
Làng nồng nàn hương nếp tỏa trên môi
Lời trò chuyện có nhiều áo mớ ba mớ bảy
Sáng bừng lên trong lễ hội làng
Đòn gánh nhà ai cũng mừng như duỗi thẳng
Không phải cong oằn xuống bởi nợ nần
Những giọt mồ hôi đỡ bết vào chân tóc
Mùi cốm thơm sắc cúc đẫm màu thơ
Khói lam chiều vang râm ran liềm hái
Mẹ gặt mừng phơi vàng rực sân mơ.
Một góc phù sa
Nắm nhau tôi chôn góc phù sa sông Mã
Trăm thác nghìn ghềnh cuộn xoáy vào tơ
Làng cong xuống dáng tre già trước tuổi
Tiếng gọi đò khuya sạt cả đôi bờ.
Con hến, con trai một đời nằm lệch
Lấm láp đất bùn đứng thẳng cũng nghiêng
Mẹ gạt mồ hôi để ngoài câu hát
Giấc mơ tôi ngọt hơi thở láng giềng.
Hạt thóc củ khoai đặt đâu cũng thấp
Cả những khi rổ rá đội lên đầu
Chiếc liềm vẹt không còn nơi cắt chấu
Gặt hái xong rồi rơm, rạ bó nhau.
Đất điểm chỉ dấu chân khuyềnh đạp sóng
Dô tả dô tà xô vẹo sườn đê
Gỡ huyền thoại nghìn năm trong mắt lưới
Tục ngữ, ca dao lột mưa nắng hiện về.
Tôi kết lại làm ván thuyền vượt biển
Tóc rụng bàn tay chưa chạm bến quê nhà
Câu thơ chín trong màu rơm màu rạ
Thơm con sông gầy nuôi một góc phù sa!
Giọt nước về thưa mẹ
Con đã đi xa hơn nỗi lo của mẹ
Không quay về đúng chỗ mẹ ngồi bấm đốt ngón tay
Con trượt ngã chỗ mẹ thường mất ngủ
Ngọn đèn khuya tóc trắng sang ngày
Con đã lạc chỗ ngọn roi mẹ không đụng tới
Chỗ những lời đắng đót mẹ chừa ra
Mẹ để con đứng ngoài tâm bão
Nghe giọt mưa thút thít phía sau nhà
Con dừng lại chỗ mẹ không mong đợi
Chỗ ngày xưa mẹ tránh tiếng thở dài
Bao nhiêu bã trầu đi vòng qua đó
Để nỗi buồn không chạm vào ai
Con cúi lạy chỗ mẹ chưa từng chợp mắt
Cửa bể mở ra chỗ bục cửa mẹ ngồi
Những câu Kiều giấu bao nhiêu mảnh vỡ
Giọt nước về thưa mẹ sóng trùng khơi...
Rễ
Rễ lầm lũi trong đất
Không phải để biết đất mấy tầng sâu
Rễ lam lũ cực nhọc và đen đúa
Vì tầm cao trên đầu
Khi cây chưa chạm tới mây biếc
Chưa là nơi ca hót của những loài chim
Thì dẫu phải xuyên qua bao tầng đất đá
Rễ vẫn đi tìm
Có thể ai đó đã nghe lá hát
Đã nghe từ hoa từ quả mùi hương
Nhưng với cây
Bài ca đích thực
Là từ rễ cất lên
Sông
Một đời sinh ra để chảy
Băng qua tất cả mọi thác ghềnh
Một khát vọng mang theo như định mệnh
Một nét trời sinh không cưỡng nổi mình
Tên tuổi thế nào do thiên hạ đặt
Tầm cỡ ra sao mặc thiên hạ luận bàn
Mình một lối mở vào trời đất
Mong tỏa tràn màu mỡ khắp thế gian
Nhiều lúc chẳng kịp nhận ra những gì đã cuốn theo ngọn sóng
những gì sông để lại đôi bờ
Có thể đó là xác một cánh buồm gào thét
Có thể đó là lộc biếc một câu thơ
Đầu nguồn thế
Cuối nguồn vẫn thế
Vẫn sục sôi khát vọng ban đầu
Nếu không bị biển cả kia chặn lại
Không biết đời sông kết thúc ở đâu?
Nghe lá cau rơi
Cứ toan chào mẹ rồi đi
Không sao nói được câu gì thành câu!
Tuềnh toàng nhà có gì đâu
Mẹ lọm cọm dọn chẳng bao giờ ngồi!
Lúc thì dựng cái que cời
Lúc thì cọ rửa cái nồi, cái xô
Buộc liềm giật mấy lá khô
Vắt dây trầu lại, đem bồ muối phơi...
Ở nhà cũng đẫm mồ hôi
Bàn chân cũng tóe máu tươi vấp sành!
Cơm niêu nước lọ một mình
Được cây rau tốt cũng dành cho con!
Quanh năm cà pháo muối giòn
Cá rô kho nghệ là ngon lắm rồi!
Tôi nghe gió lệch góc trời
Xô từ ký ức xa xôi xô về!
Thơ kè chẳng nổi chân đê
Đêm miên man lở tái tê sang ngày!
Nhìn theo bóng mẹ hao gầy
Bao nhiêu nắng đổ không đầy chum tương!
Dáng người như một giọt sương
Tôi lồng khung kính làm gương soi đời.
Giật mình nghe lá cau rơi
Cứ toan chào mẹ... bỗng tôi bàng hoàng.
Mưa rừng đào
Có ngờ đâu giây phút ấy, rừng đào
Mưa tầm tã là giây phút cuối
Rừng khép lại một khoảng trời biên giới
Hai cung đường... thành hai phía bão lay!
Chiến dịch liên miên đêm nối sang ngày
Hơi nóng trườn qua buốt như lách nứa
Môi cong rộp hừng hừng than lửa
Quệt áo quần có thể lửa bùng lên
Nắng gió nghìn năm đá sắc nhọn như tên
Vách núi dựng không chỗ bàn chân đặt
Người quắt lại như măng le măng sặt
Lá han rừng quất nát thịt da
Giá lại một ngày mưa ướt đẫm hai ta
Áo em mỏng như là chẳng có
Anh mê mải ngắm rừng hong gió
Xế nắng rồi lá còn bết vào nhau
Chẳng cơn cớ gì mưa dài đến nôn nao
Mưa như thể cho mình ghì xít lại
Trong cơn mưa em có nghe rừng cháy
Bởi âm thầm nên lửa táp vào trong
Sấm chớp cầm chừng như cố nén cơn giông
Gió vặn xoắn rít ngầm trong vách đá
Không giấu được lòng suối khe vật vã
Nước dậy thì đổ trắng thung mây
Rừng nép vào rừng cây nép vào cây
Tóc trong tóc thì thầm lời em ngỏ
Gió ơi gió hãy cuồng lên nữa gió
Để cho cây nghiêng ngả vào nhau
Em ơi em nay đường mở về đâu
Tiếng bộc phá âm âm đèo vọng dội
Anh đứng lặng chỗ ngày xưa mưa xối
Em ngỏ lời... giờ gió mới cuồng lên.
Trang thơ NGUYỄN MINH KHIÊM
Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Văn học nghệ thuật Thanh Hóa.
Đã xuất bản 23 đầu sách gồm: 19 tập thơ (5 tập trường ca); 4 tập văn xuôi.
Đã nhận hơn 40 giải thưởng cho tất cả các thể loại.