Tân Tổng thống Argentina là hình mẫu chính trị gia không thông thường và có nhiều nét độc đáo, trong cá tính, quan điểm xã hội và cách ứng xử. Ngay từ khi còn trẻ, chứng kiến những lênh đênh chìm nổi mà Argentina phải trải qua, Javier Milei đã quyết định theo đuổi ngành kinh tế học với mục đích tìm kiếm những toa thuốc hữu hiệu cho đất nước mình. Trước khi bước vào chính trường, ông Milei đã nổi tiếng với tư cách một nhà kinh tế học độc đáo và tác giả của nhiều cuốn sách về kinh tế học, chính trị học.
Ông là người ủng hộ nhiệt thành trường phái kinh tế học Áo (đây là một trường phái tư tưởng nghiên cứu các hiện tượng kinh tế học dựa trên giải thích và phân tích những hành động có mục đích của các cá nhân). Ông từng phê phán chính sách tài khóa mà nhiều đời nội các Argentina đã áp dụng và ủng hộ việc giảm bớt các chi phí công. Với tư cách một giáo sư kinh tế học, ông Milei từng giảng dạy về kinh tế học vĩ mô, tăng trưởng kinh tế, kinh tế học vi mô và toán học dành cho các nhà kinh tế học.
Năm 2021, ông Milei trở thành nghị sĩ với tư cách đại diện cho Đảng “Tự do đang tới” do chính ông lập ra. Với vai trò này, ông đã thu gọn hoạt động lập pháp của mình trong việc bỏ phiếu và tập trung vào phê phán giới thượng lưu chính trị Argentina vốn quen “vung tay quá trán” trong lĩnh vực tài chính. Ông cam kết nếu "cờ đến tay" thì ông sẽ không bao giờ tăng thuế. Ông cũng đã hiến số tiền lương của một nghị sĩ cho việc mở xổ số hằng tháng để làm việc công ích...
Quan điểm của ông Milei về con đường phát triển của xã hội bị nhiều người đánh giá là một “chủ nghĩa tư bản hoang dã”. Không ít những luận điểm của ông đã gây nên những đánh giá khác nhau trong xã hội Argentina. Thí dụ như thái độ bất kính của ông đối với giáo hoàng đương nhiệm hay việc ông đồng ý cho hoạt động bán nội tạng người... Ông Milei ủng hộ việc cho phép mang vũ khí tự do và chống việc nạo thai mà Argentina đã hợp pháp hóa từ năm 2020... Ông cũng tuyên bố “biến đổi khí hậu” chỉ là một sự dối trá (!)
Theo ông Milei, nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng kinh tế kéo dài ở Argentina là sự chú trọng quá mức tinh thần của chủ nghĩa Peron. Trong chương trình vận động tranh cử mà các nhà quan sát cho rằng mang nặng tinh thần dân túy, ông Milei đã ghi rõ dự định chuyển đơn vị tiền tệ của Argentina từ đồng peso sang đồng dollar và xóa bỏ Ngân hàng Quốc gia của đất nước mình. Trong một lần xuất hiện trước công chúng, ông Milei đã đứng trên xe ô tô và giơ lên một cái cưa máy. Hình ảnh này đã trở thành một trong những biểu tượng ăn khách của ông, thể hiện tinh thần quyết tâm kết liễu “giai tầng chính khách” đã hình thành ở Argentina những năm gần đây, chấm dứt bộ máy công chức quan liêu hành dân là chính, giảm chi phí công và chiến đấu nhằm giảm tỷ lệ lạm phát vốn đã vượt quá mức trăm phần trăm.
Ứng cử viên Tổng thống Milei cũng đã nói rõ mong muốn ngăn cản việc Argentina gia nhập tổ chức BRICS như chính quyền tiền nhiệm đã thỏa thuận với cộng đồng này. Ông Milei ủng họ việc “dollar hóa nền kinh tế, tư nhân hóa trong nhiều lĩnh vực, kể cả giáo dục và y tế, từ bỏ sự hợp tác với một loạt các quốc gia như Trung Quốc, Brazil, Nga để tới gần hơn với Mỹ, Israel và Ukraine. Ông cũng chống lại việc Argentina gia nhập BRICS...
Nhờ khả năng hùng biện xuất sắc với nhiều chiêu chiều lòng đại chúng trong những lần xuất hiện trên truyền thông và hoạt động tích cực trên các mạng xã hội nên ông Milei đã thu hút được đông đảo người trẻ. Theo các nhà quan sát, chính tầng lớp thanh niên là đội quân chủ đạo giúp cho ông Milei giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 19-11 vừa qua.
Và sau khi kết quả bầu cử được công bố, ông Milei đã ngay lập tức hành xử như mình đã danh chính ngôn thuận là nguyên thủ quốc gia. Với tâm thế đó, ông đã tiến hành một chuyến công du sang Hoa Kỳ, gặp gỡ một số quan chức chính phủ và lãnh đạo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). Mặc dù nội dung của các buổi làm việc đó không được tiết lộ nhưng theo nhiều nhà quan sát, chính từ sau chuyến công du Hoa Kỳ mà tân Tổng thống Argentina đã nhận thức được rõ hơn về việc không phải dự định nào của ông, được phổ biến trong chương trình vận động tranh cử, cũng có thể biến ngay thành hiện thực. Trước hết, tân Tổng thống sẽ không thể ngay lập tức xóa bỏ Ngân hàng Trung ương. Hơn thế nữa, theo tờ Thời báo Tài chính, chắc chắn kế hoạch dollar hóa nền kinh tế Argentina sẽ phải gác lại. Nếu trước đây ông Milei từng dự định đưa nhà tài chính Emilio Ocampo, một nhân vật ủng hộ nhiều kế hoạch dollar hóa vào vị trí thống đốc Ngân hàng Trung ương thì hiện nay, ứng cử viên này đã bị loại khỏi cuộc chơi.
Tìm ra được những việc cần thay đổi đã khó, nhưng thực hiện những thay đổi đó còn khó hơn nhiều. Chính vì thế nên trong cộng đồng quốc tế, ngay cả những quốc gia mà ông Milei từng tuyên bố sẽ xa lánh khi đắc cử, vẫn khá điềm tĩnh trong những đánh giá về triển vọng quan hệ hợp tác với chính quyền mới ở Argentina. Sau khi có kết quả bầu cử ở Argentina, Bộ Ngoại giao Nga ra tuyên bố, nhấn mạnh: “Chúng tôi tôn trọng sự chọn lựa của nhân dân Argentina và những dự kiến về các xu hướng hoạt động ưu tiên trong bộ máy của vị tổng thống đã được bầu. Chúng tôi hy vọng vào sự củng cố tình hữu nghị, tin cậy và hợp tác giữa Nga và Argentina trong tinh thần đối tác chiến lược đã liên kết hai quốc gia...”.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố rằng Moscow vẫn hy vọng vào việc tiếp tục phát triển quan hệ và đối thoại tích cực với Buenos Aires. Và ông Putin cũng chúc ông Milei “thành công, sức khỏe và phát đạt”. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bày tỏ thái độ thiện chí với tân Tổng thống Argentina và hy vọng vào những sự tốt đẹp trong tương lai trong quan hệ giữa hai nước... Tương tự, Tổng thống Brazil, Lula Da Silva, cũng ngỏ lời chúc thành công đối với tân Tổng thống Argentian, mặc dù trước đó ông Milei đã tuyên bố rằng ông không muốn duy trì và phát triển quan hệ giữa Argentina với Brazil...
Hoa Kỳ là quốc gia có vẻ rất vui mừng về việc này. Tỷ phú Mỹ Elon Musk trên mạng xã hội đã đưa ra lời tiên đoán rằng tân Tổng thống Javier Milei sẽ giúp cho Argentina trở nên phát đạt. Còn cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trên mạng xã hội Truth Social sau khi chúc mừng thắng lợi của tân Tổng thống Argentina, đã tuyên bố rằng ông Milei sẽ “khiến cho Argentina trở nên vĩ đại”...
HỒNG THANH QUANG