Vào mùa hoa bưởi tháng Giêng Hai nở rộ, mùi hương dễ chịu phảng phất trong không gian chiều tà. Dịu nhẹ là thế, êm đềm là vậy, chỉ cần một vài nhánh hoa bưởi đặt trong nhà thì ở đâu ta cũng thấy cái mùi dịu thơm thoang thoảng trong không gian.
Ở quê, mùa hoa bưởi cũng là mùa làm bột sắn dây. Sắn dây sau khi lọc thành bột sẽ được phơi khô mịn màng, trắng tinh, khi đóng gói cho hoa bưởi vào. Các cụ ở quê thường chỉ lấy cánh hoa bưởi để ướp bột sắn chứ không cho cả bông, bởi màu vàng từ nhị hoa sẽ lẫn vào bột và làm bột bị đắng. Một cốc nước sắn dây có tác dụng giải nhiệt rất tốt. Bột sắn lại thêm một chút hương bưởi sẽ mang đến cảm giác dễ chịu, mát lạnh, đánh tan mọi mệt mỏi. Không chỉ vậy, hoa bưởi còn được chưng cất thành tinh dầu làm đẹp, gội đầu, tắm hoặc xông hơi... Nước hoa bưởi được dùng cho các món chè, bánh, cháo.
Nhìn cánh hoa bưởi miên man trong gió xuân, trong tôi ùa về một vùng ký ức. Ngày đi học, chúng tôi cùng đi dưới làn mưa như rắc bụi dọc theo con đường làng, hoa bưởi trong vườn tỏa hương ngào ngạt. Những hạt mưa li ti rắc nhẹ trên mái tóc các bạn gái nhìn như trăm ngàn hạt ngọc trắng long lanh, tinh khiết, làn gió xuân nhẹ thổi làm những hạt ngọc ấy tan đi, để rồi lại xuất hiện muôn hạt ngọc mới. Lũ bạn tôi còn hái hoa bưởi bó giống hoa cô dâu, đem tặng nhau. Nhiều đứa còn để hoa bưởi lên bàn học và mải hít hà hương thơm nên bị cô giáo nhắc nhở.
Nhớ ngày tôi lên đường nhập ngũ, cũng tiết trời xuân, các bạn cùng lớp tới tiễn tôi, một cô bạn dúi vội chiếc khăn mùi xoa bên trong có một chùm hoa bưởi và bài thơ “Hương thầm” của Phan Thị Thanh Nhàn. Bạn chúc tôi đi chân cứng đá mềm, hoàn thành tốt nhiệm vụ và không quên hoa bưởi quê nhà. Hình ảnh ấy, tôi vẫn trân trọng đến bây giờ. Loáng cái đã mấy chục năm, “Ngày đi xanh mướt mái đầu/ Bây giờ tóc đã một màu sương giăng”, những kỷ niệm đã trở thành miền ký ức. Mỗi lần về quê khi cây bưởi nở hoa, tôi lại hái một chùm đặt lên bàn thờ thắp hương tiên tổ. Đặt chùm hoa vào lòng bàn tay để hít hà, để ngắm màu trong trắng tinh khôi, lòng bồi hồi nhớ lại những ký ức đẹp đẽ xưa.
Bây giờ, người trồng không nặng nề việc giữ hoa để ra quả như trước nữa nên hoa bưởi được bán nhiều. Đi trên những con phố nhỏ, đâu đó mùi hương thơm ngát không lẫn vào đâu được lại làm ta nhớ về một loại hoa của tháng Giêng Hai.
QUÝ HẢI