Hôm 3-8, ông Donald Trump đã phải trình diện tại tòa án liên bang theo trát gọi của Chánh án Tanya Chutkan, một trong những quan tòa được coi là nghiêm khắc nhất. Bản cáo trạng dài 45 trang đọc tại tòa cáo buộc ông Donald Trump và 6 đồng phạm (giấu tên) đã cố gắng lừa gạt nước Mỹ với mục đích “lật ngược kết quả hợp pháp của cuộc bầu cử tổng thống năm 2020”, dù trước đó kết quả bầu cử đã được thu thập, kiểm đếm và xác thực. Nếu bị kết tội, ông Donald Trump có thể phải chịu mức án 55 năm tù giam.

leftcenterrightdel
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Fox News  

Đây không phải là lần đầu tiên ông Donald Trump đối mặt với cáo buộc hình sự. Tháng 4-2023, Công tố viên quận Manhattan (New York) Alvin Bragg đã đưa ra 34 tội danh với ông Donald Trump vì làm sai lệch hồ sơ kinh doanh để trả tiền “bịt miệng” diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels không tiết lộ quan hệ ngoài luồng với ông. Đến tháng 6-2023, ông lại bị cáo buộc 31 tội danh trong vụ xử lý bất hợp pháp các tài liệu mật sau khi rời Nhà Trắng.

Nhưng cáo buộc hình sự lần này được coi là nghiêm trọng hơn nhiều bởi liên quan đến hệ thống bầu cử cũng như cách thức chuyển giao quyền lực, động chạm đến các giá trị cốt lõi mang tính biểu tượng của nước Mỹ, như nguyên tắc người lãnh đạo được bầu chọn theo ý chí của cử tri thông qua lá phiếu và nguyên tắc chuyển giao quyền lực quốc gia một cách êm thấm. Theo các công tố viên, ông Donald Trump đã lãnh đạo một chiến dịch “không trung thực, gian lận và tự phụ” nhằm cản trở “chức năng nền tảng” của một nền dân chủ.  

Bất lợi cho ông Donald Trump chính là ở thời điểm gay cấn này, thuộc cấp của ông là cựu Phó tổng thống Mike Pence lại chính thức thừa nhận cựu tổng thống và các cố vấn đã cố gắng “lật ngược kết quả bầu cử”. Trong bài phát biểu tranh cử tại Indiana, ông Mike Pence công khai chỉ trích: “Bất kỳ ai đặt mình lên trên Hiến pháp sẽ không bao giờ được làm Tổng thống Mỹ. Đáng buồn thay, vị tổng thống lại bị vây quanh bởi những luật sư bị mắc bệnh thần kinh, luôn thủ thỉ vào đôi tai đang ngứa ngáy của ông ta những gì mà ông ấy muốn nghe. Ngài tổng thống luôn đòi hỏi tôi chọn ông ta thay vì Hiến pháp”.

Ấy thế nhưng bất chấp các cáo buộc liên tục được tung ra, bất chấp nguy cơ sẽ phải ra tòa trong 3 phiên xét xử hình sự trong vòng 12-18 tháng tới, uy tín của ông Donald Trump lại đang tăng lên. Các cuộc thăm dò dư luận mới nhất cho thấy đa số cử tri Đảng Cộng hòa (74%) và 1/3 số cử tri nói chung tin rằng ông không phạm pháp. Nghịch lý hơn là thông tin ông Donald Trump lần thứ ba trong vòng 4 tháng bị cáo buộc hình sự lại trở thành “tin xấu” đối với các đối thủ của ông trong cuộc đua trở thành đại diện Đảng Cộng hòa tại cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024. Cuộc thăm dò ý kiến do New York Times/Siena College cho thấy ông Donald Trump đang dẫn đầu trong nhóm các ứng cử viên Đảng Cộng hòa với tỷ lệ ủng hộ 54%, vượt xa so với đối thủ đứng thứ hai là ông De Santis chỉ được 17% ủng hộ, trong khi không ứng cử viên nào khác nhận được hơn 3% ủng hộ.

Với tài ứng phó nhạy bén của nhà sản xuất và dẫn chương trình truyền hình thực tế nổi tiếng trong quá khứ cùng sự lọc lõi trên thương trường khi từng 6 lần rơi vào cảnh phá sản nhưng giờ vẫn là tỷ phú, ông Donald Trump đã khéo léo tận dụng ánh đèn sân khấu chính trị để đánh bóng hình ảnh của mình. Trong khi các ứng cử viên khác của Đảng Cộng hòa loay hoay chưa biết cách nào để thu hút sự quan tâm từ công chúng, thì ông Donald Trump lại biến bản cáo trạng cùng những rắc rối pháp lý thành điều gây chú ý trong chiến dịch tranh cử. Các rắc rối đó không những không cản đường mà lại đang góp phần đưa ông Donald Trump trở lại vị trí hàng đầu của chu kỳ tin tức. Thậm chí ngay sau cáo buộc hình sự mới nhất, ban vận động tranh cử của ông Donald Trump đã nhanh chóng gửi email vận động gây quỹ, giống như họ từng làm sau hai lần cáo buộc hình sự trước đây.

Thêm vào đó, chia rẽ đảng phái đang hằn sâu trong lòng nước Mỹ. Trong khi Đảng Dân chủ hoan nghênh cáo trạng, cho rằng điều này thể hiện “không ai được đứng trên luật pháp”, thì Đảng Cộng hòa lại cho rằng đây là “một sự lăng nhục tuyệt đối”, một cuộc “săn phù thủy” nhằm ngăn cản ông Donald Trump tái tranh cử. Đáp lại các cáo buộc, ông Donald Trump tuyên bố: “Đây là cuộc đàn áp một đối thủ chính trị. Điều này lẽ ra không bao giờ nên xảy ra ở Mỹ. Đây là cuộc đàn áp một người đang dẫn đầu với số lượng ủng hộ rất lớn trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa và dẫn trước Joe Biden rất nhiều. Vì vậy, nếu bạn không thể đánh bại anh ta, bạn đàn áp anh ta hoặc bạn truy tố anh ta. Chúng ta không thể để điều này xảy ra ở Mỹ”.

Nước Mỹ lại thêm một lần nữa chia rẽ. Nhiều người dân thuộc các khuynh hướng chính trị khác nhau lại đang có thái độ hoài nghi đối với hoạt động công tố ở Mỹ. Trong bối cảnh đó, quyết định lần đầu tiên trong lịch sử truy tố một vị tổng thống đang khiến Bộ Tư pháp Mỹ đứng trước phép thử chưa từng có tiền lệ. Họ sẽ phải thuyết phục không chỉ 12 thành viên bồi thẩm đoàn mà còn cả dư luận trong nước về việc ông Donald Trump phạm tội.

Để có thể kết tội ông Donald Trump, phía trước còn là chặng đường dài. Các công tố viên cho rằng sớm nhất là mất vài tháng, còn không sẽ phải ít nhất một năm để chuẩn bị cho phiên tòa xét xử vụ án này, bao gồm thời gian lấy lời khai những người thân cận của ông Donald Trump như cựu Phó tổng thống Mike Pence. Trong khi đó, không có điều khoản nào trong Hiến pháp Mỹ ngăn cản một người nào đó tranh cử Tổng thống Mỹ khi người này đang đối mặt với cáo buộc hình sự. Thậm chí các luật sư còn cho rằng ngay cả khi bị kết án, ông Donald Trump vẫn có thể tiếp tục vận động tranh cử và sẽ không bị cấm nắm giữ cương vị Tổng thống Mỹ nếu được bầu. Tranh cãi ngày càng gay gắt bởi màn kịch bầu cử đã sắp đến cao trào.

TƯỜNG LINH